pH của dạ dày là gì? pH dạ dày bao nhiêu là an toàn?

Dạ dày là một cơ quan quan trọng của cơ thể, có vai trò phân giải thức ăn và hấp thu dưỡng chất. Một yếu tố không thể thiếu giúp dạ dày thực hiện chức năng này là mức độ pH. Vậy pH của dạ dày là gì? Tại sao mức độ pH lại quan trọng và pH dạ dày bao nhiêu là an toàn? Đây là những câu hỏi mà nhiều người quan tâm, nhưng không phải ai cũng biết câu trả lời. Vậy hãy cùng Ocany đi tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này qua bài viết dưới đây!

PH của dạ dày là gì?

pH của dạ dày là chỉ số đo mức độ tính axit trong dịch vị, đây là chất lỏng tiết ra bởi lớp niêm mạc dạ dày. Dịch vị là hỗn hợp phức tạp gồm axit hydrochloric (HCl), các enzyme tiêu hóa như pepsin, các yếu tố nội tại để hấp thụ vitamin, cùng với các chất nhầy và nước.

Giá trị pH của dịch vị dạ dày thường sẽ không cố định, mà sẽ thay đổi theo việc ăn uống. Khi chúng ta ăn, dạ dày sẽ tăng tiết HCl và enzyme để phân hủy thức ăn, đặc biệt là protein. Trong quá trình này, pH dạ dày có thể giảm xuống mức 1 – 2, tạo môi trường axit thuận lợi cho các enzyme tiêu hóa hoạt động hiệu quả.

Tuy nhiên cơ thể nhanh chóng điều chỉnh bằng các dịch đệm để nâng pH dạ dày lên 3 – 4, ngăn chặn tình trạng axit gây kích ứng niêm mạc. Sau khi thức ăn được tiêu hóa xong, độ pH dạ dày sẽ trở về mức nghỉ ngơi khoảng 4 – 5.

Vậy chỉ số pH bình thường của dạ dày là bao nhiêu? Độ pH bình thường của dạ dày dao động từ 16 đến 2,4. Vì vậy mức axit ở dạ dày sẽ cao nhất trong cơ thể so với các môi trường khác như máu (pH 7,32 – 7,44) hay nước bọt (6,4 – 6,8).

Mỗi ngày dạ dày tiết ra khoảng 1,5 lít dịch vị chứa 160 mmol HCl với pH khoảng 1-2. Sự dao động nhẹ của pH dạ dày quanh khoảng 1-3 là hoàn toàn bình thường và cần thiết cho quá trình tiêu hóa. Tuy nhiên pH quá cao hoặc quá thấp so với ngưỡng này sẽ gây nhiều bệnh lý sức khỏe cho dạ dày.

Công dụng của PH dạ dày

Khi pH của dạ dày ở mức bình thường sẽ tạo ra môi trường axit, đặc biệt là axit clohydric. Axit này giúp hòa tan và phân hủy các muối khoáng khó tan có trong thực phẩm, việc này giúp cơ thể dễ dàng hấp thụ các khoáng chất thiết yếu hơn. Bên cạnh đó, HCl cũng xúc tác các phản ứng thủy phân đối với protein, carbohydrate để chúng bị phân hủy thành những phân tử đơn giản, dễ tiêu hóa hơn khi đi vào đường ruột.

Axit dạ dày còn kích hoạt các enzyme tiêu hóa khác như pepsin để thủy phân các liên kết peptide, tách protein thành các khối nhỏ hơn để ruột non tiếp tục phân hủy. Nếu thiếu axit, quá trình tiêu hóa protein sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Ngoài chức năng tiêu hóa, axit dạ dày còn đóng vai trò hàng rào bảo vệ đầu tiên chống lại sự xâm nhập của các vi khuẩn gây bệnh từ đường ăn uống vào cơ thể. Môi trường axit mạnh của dạ dày giúp loại bỏ phần lớn vi sinh vật có hại qua đường thức ăn, tránh tình trạng nhiễm khuẩn hay viêm nhiễm đường ruột, và cả ung thư dạ dày.

Tuy nhiên, bất cứ sự mất cân bằng nào về nồng độ axit đều có hại cho sức khỏe. Nếu lượng HCl quá thấp (dưới 0,0001 mol/l, pH>4,5), dạ dày sẽ gặp vấn đề về tiêu hóa, hấp thu chất dinh dưỡng kém. Ngược lại, lượng HCl quá cao (trên 0,001 mol/l, pH<3,5) sẽ gây kích ứng dạ dày và tạo môi trường thuận lợi cho các bệnh lý như ợ chua, viêm loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa,… Do đó, bạn nên duy trì pH dạ dày ở ngưỡng 1,6-2,4 để đảm bảo quá trình tiêu hóa diễn ra tốt mà không gây tổn hại cho dạ dày.

Làm gì khi thừa axit dạ dày?

Khi dạ dày tiết ra quá nhiều axit dịch vị (HCl) gây ra tình trạng thừa axit, làm đau dạ dày hoặc gây ra cảm giác cồn cào, có nhiều giải pháp để cân bằng và kiểm soát mức độ axit như:

• Trước hết, có thể sử dụng các loại thuốc giảm tiết axit như thuốc ức chế bơm proton hay thuốc kháng Histamin-2 để làm giảm lượng axit tạo ra. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ mang lại hiệu quả tạm thời và có thể gây một số tác dụng phụ như đau đầu, buồn nôn nếu dùng lâu dài. Vì vậy, bạn cần tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
• Bên cạnh đó, chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh là điều kiện thiết yếu để cải thiện tình trạng thừa axit dạ dày. Nên ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn quá no trước khi đi ngủ, kiêng những thức ăn cay nóng, nước có ga, rượu bia.
• Đồng thời bổ sung nhiều rau xanh, các loại ngũ cốc nguyên hạt, trái cây như chuối, dưa hấu để cân bằng pH dạ dày. Một số thực phẩm còn có tác dụng trung hòa axit dạ dày rất tốt như gừng tươi, nghệ, mật ong. Bạn có thể dùng chúng để pha trà, nước uống hằng ngày.
• Chế độ sinh hoạt điều độ, nghỉ ngơi đầy đủ, tránh căng thẳng và hút thuốc lá cũng rất quan trọng để dạ dày khỏe mạnh.
• Uống một ly nước ấm mỗi sáng giúp làm sạch đường ruột, đào thải chất độc tốt hơn.
• Sử dụng nước ion kiềm có độ pH cao giúp trung hòa axit dạ dày, tốt cho tiêu hóa và sức khỏe.
• Cuối cùng, duy trì tâm lý thoải mái, lạc quan cũng góp phần không nhỏ vào việc kiểm soát tình trạng thừa axit, đau dạ dày hiệu quả.

Làm gì khi thiếu axit dạ dày?

Khi pH của dạ dày ở mức cao, lượng axit dịch vị trong dạ dày quá thấp, cơ thể sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn, dẫn đến các triệu chứng như đầy hơi, khó tiêu, táo bón. Để cải thiện tình trạng này bạn có thể tham khảo các phương pháp dưới đây:

• Bổ sung thêm axit vào hệ tiêu hóa bằng cách ăn các loại rau lên men tự nhiên như kim chi, dưa chua. Các loại rau này giàu axit lactic và các axit khác giúp tăng độ axit trong dạ dày.
• Bên cạnh đó, cần chú ý bổ sung kẽm để kích thích tuyến dạ dày sản xuất axit dịch vị. Các nguồn cung cấp kẽm tốt bao gồm bí ngô, tôm, cá, thịt gà và các sản phẩm từ sữa lên men như phô mai, sữa chua.
• Nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày để giảm áp lực cho dạ dày, tránh ăn ngay trước khi đi ngủ hoặc ăn vặt quá nhiều.
• Hạn chế uống nước lạnh trong bữa ăn vì nó có thể làm giảm tiết dịch vị, thay vào đó nên uống nước ấm hoặc chanh ấm để kích thích tiết axit. Thói quen nhai kỹ cũng giúp thức ăn được tiêu hóa tốt hơn trước khi vào dạ dày.
• Giữ tâm lý thoải mái, lạc quan sẽ giúp cơ thể hoạt động nhịp nhàng hơn, trong đó có dạ dày. Vì căng thẳng, stress kéo dài là một trong những nguyên nhân gây giảm tiết axit dịch vị. Chăm chút giấc ngủ, tập luyện thể dục và dành thời gian thư giãn đều là những mẹo nhỏ giúp quản lý căng thẳng hiệu quả.

Như vậy, với các biện pháp đơn giản như điều chỉnh chế độ ăn uống, bổ sung dinh dưỡng và duy trì lối sống lành mạnh, tình trạng axit dạ dày thấp hoàn toàn có thể được cải thiện, giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.

Cách để PH của dạ dày luôn ổn định

Duy trì pH của dạ dày ở ngưỡng lý tưởng từ 1,6 – 2,4 là vô cùng quan trọng để quá trình tiêu hóa diễn ra thuận lợi và tránh gây tổn hại cho niêm mạc dạ dày. Sự dao động của pH dạ dày, dù quá cao hay quá thấp, đều có nguy cơ dẫn đến nhiều vấn đề về tiêu hóa như khó tiêu, đầy hơi, ợ chua, thậm chí là các bệnh lý nghiêm trọng hơn như viêm loét, xuất huyết dạ dày. Vì vậy, bạn cần có những biện pháp khoa học để kiểm soát và ổn định pH dạ dày hợp lý như:

Hạn chế đồ uống có ga và có tính axit

Trước tiên, cần kiêng các loại đồ uống có ga như soda, nước ngọt, bia,… vì chúng dễ làm tăng axit, dễ gây kích ứng dạ dày. Thay vào đó, nên lựa chọn nước lọc, trà thảo mộc ít đường hoặc nước trái cây tự làm để cân bằng độ pH của dạ dày.

Đồng thời, bạn hãy chú ý kiểm soát lượng caffeine và rượu tiêu thụ. Cả hai loại đồ uống này đều có khả năng kích thích dạ dày tăng tiết axit dịch vị và gây kích ứng niêm mạc nếu lạm dụng quá mức.

Giảm thực phẩm cay và chua

Hãy hạn chế các thực phẩm có vị chua như chanh, cam, dứa do chúng nhiều axit citric và có thể làm tăng nồng độ axit dạ dày. Tương tự, nên kiêng các gia vị cay nóng, thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ vì chúng không những khó tiêu mà còn gây kích ứng, viêm loét dạ dày nếu lạm dụng.

Sử dụng gừng

Gừng tươi là “vị thuốc” quý giúp kích thích nhu động dạ dày và giảm tiết axit dịch vị quá mức. Chỉ cần thêm vài lát gừng tươi vào món ăn hoặc trà gừng hằng ngày cũng giúp tạo môi trường cân bằng hơn cho dạ dày.

Uống nước ấm vào buổi sáng

Một thói quen tốt nữa là uống một ly nước ấm vào buổi sáng. Nước ấm không chỉ giúp làm sạch đường ruột, đào thải chất độc ra khỏi cơ thể mà còn kích thích nhu động dạ dày, trung hòa lượng axit dư thừa từ đêm trước.

Tránh nhịn ăn kéo dài

Đồng thời, việc ăn uống đều đặn, không để bụng quá đói sẽ giúp ngăn ngừa dạ dày phải tăng tiết axit dịch vị gấp nhiều lần để tiêu hóa thức ăn. Tốt nhất là nên ăn nhỏ, ăn thường xuyên để giảm áp lực cho dạ dày.

Hạn chế thuốc lá

Bạn cần phải hoàn toàn bỏ thói quen hút thuốc lá và sử dụng các sản phẩm có chứa nicotine. Khói thuốc và các chất độc hại trong thuốc lá không chỉ gây hại cho phổi mà còn làm tổn thương niêm mạc dạ dày, dẫn đến tăng nguy cơ viêm loét, trào ngược dạ dày thực quản do mất cân bằng pH.

Hạn chế uống rượu, bia

Bên cạnh đó, cần hạn chế uống rượu, bia vì cồn có tính axit, kích ứng niêm mạc làm tăng tiết axit dịch vị gây đau dạ dày. Nếu buộc phải uống, bạn chỉ nên uống điều độ và kết hợp với uống nhiều nước lọc để giảm thiểu các tác hại.

Lời kết  

pH của dạ dày hay nồng độ axit dịch vị đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình tiêu hóa thức ăn. Khi pH dạ dày quá cao hay quá thấp so với ngưỡng 1,6 – 2,4, cơ thể sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng, thậm chí còn có nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như viêm loét, xuất huyết dạ dày.

Với những chia sẽ về cách ổn định giá trị pH của dịch vị dạ dày trên đây của Ocany, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được pH dạ dày trong tầm an toàn, đảm bảo quá trình tiêu hóa thực phẩm diễn ra hiệu quả, hạn chế nguy cơ mắc các bệnh lý về đường tiêu hóa hiệu quả